نکته ای که در هنگام نورد گرم اهمیت دارد این است که باید دما در تمامی سطوح فولاد به طور یکنواخت پخش شود و در صورتی که در قسمت های مختلف شمش دماهای متفاوتی داشته باشیم بخش های گرما دیده نسبت به بخش های دیگر زودتر نورد می شود و ورق یکنواختی خود را از دست می دهد. به طور معمول نورد گرم با رسیدن دما به °C 50 تا °C 100 متوقف می شود . توجه به داشتن ظاهری یکدست و هموار و عاری از هرگونه رنگ پریدگی، خوردگی، تاب، ترک و یا رنگ نامتعارف در انتخاب ورق سیاه ضروری است. بدون تردید مشخصات فنی نظیر اندازه و ابعاد، یکی از پارامترهای کلیدی در راهنمای خرید ورق آهن سیاه است. ورق سیاه غالباً به شکل رول ورق (کویل) و پلیت فابریک (شیت) به بازار عرضه می شود. عرض استاندارد ورق رول معمولاً 1000، 1250، 15000 و 2000 میلی متر است. ضخامت آن ها نیز بازه 1.5 تا 40 میلیمتر را در بر می گیرد. از حیث طول نیز ورق سیاه رول شده، محدودیت خاصی ندارد.
ابعاد و اندازه ورق سیاه فابریک یا همان شیت، کمی محدودتر از رول است. چرا که در سایز مشخصی تهیه و عرضه می شود. ضخامت آن ها معمولاً از 3 میلیمتر شروع و تا نزدیک 100 میلیمتر ادامه دارد. ابعاد آن نیز غالباً 1 در 2 متر، 2.5 در 1.25، 1 در 6 متر، 1.5 در 6 متر، 2 در 6 متر و 2 در 12 متر می باشد.

فرآیند تولید ورق گرم:

روش کلی تولید ورق گرم

۱. کوره های پیش گرم: شمش‌های فولادی به شکل اسلب یا تختال وارد کوره های پیش گرم می‌شوند و با افزایش دما تا °C 1100 پیش گرم شده و بسیار منعطف و شکل‌پذیر می‌شوند.

۲. پوسته شکن: بعد از عملیات پیش گرم و زمانی که شمش فولادی به دمای مورد نظر رسید، وارد ایستگاه پوسته شکن میشود و پوسته اکسیدی ایجاد شده بر روی تختال با فشار بالای آب، جدا می شود.

۳. نورد خشن کار: کاهش عرض تختال بر عهده نورد عمودی است. در فرمت های جدید خطوط نورد، کاهش عرض توسط بخشی به نام پرس سایزینگ انجام می شود. بعد از اینکه عرض تختال کاهش پیدا کرد، وارد ایستگاه های خشن کار نورد شده و توسط دو یا چهار غلتک، به ضخامت ۲۰ تا ۶۰ میلی متر می رسد. عملیات های کاهش عرض که در خط خشن کار روی ورق اجرا می شوند، در این فرایند باعث کاهش در ضخامت و کشیدگی و یا افزایش طول می گردد. این عملیات در نورد قطعه هایی با سطوح مقطع مستطیلی، شمش، تختال، صفحه و ورق بکار می رود.

میز انتقال تختال: با حرکت رفت و برگشتی غلتک های عمودی، ضخامت تختال کاهش می یابد.

۵. دستگاه برش و پوسته شکن ثانویه: تختال وارد ایستگاه برش شده و بخش های ابتدایی و انتهایی آن در این بخش جدا می شوند. سپس بوسیله ایستگاه آب پرفشار پوسته شکن ثانویه، اکسیدهای ایجاد شده در طی مراحل قبل از شمش فولادی جدا می شود.

۶. نورد پایانی: در خط نورد پایانی که دارای ۴ تا ۷ ایستگاه نورد افقی چهار غلتکه می باشد، ضخامت تختال ۱.۵ تا ۲.۵ میلی متر كاهش پيدا مي كند.

۷. خنک کننده های آبی: سیستم های خنک کننده سطح تختال را خنک میکنند و باعث ایجاد لایه ای با دمای تقریبی 500 تا 780 روی سطح می شوند. همچنین درج سانتی گراد هم به صورت نماد در سمت راست 780 گذاشته شود

۸. دستگاه های بسته بندی: در مرحله نهایی، ورق های تولیدی رول شده و از خط تولید خارج میشوند.

عرض ورق فولادی یا همان تختال در نورد گرم بسیار مهم است و در کل فرآیند همیشه کنترل شده و بنابراین خروجی آن یک مقدار مشخص و تلورانس گیری شده است.

مهم ترين كاربردهاي ورق گرم

ورق گرم فولادی به دلیل نوع فرآیند تولید آن، پس از خنک‌سازی دارای اعوجاج جزئی می‌شود که این امر منجر به کاهش کنترل تولیدکننده بر روی شکل و ابعاد نهایی ورق می‌شود. درنتیجه، ورق گرم تلورانس ابعادی ضعیفی دارد و اغلب در کاربردهایی که نیاز به تلورانس و دقت زیادی ندارند مورداستفاده قرار می‌گیرد. ورق سیاه با توجه به ابعاد و سایزهای گوناگون در قسمت‌های متفاوتی از صنعت اما به دو شکل اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

روش مستقیم: برای ساخت مخازن یا ساخت بدنه‌ی ماشین‌آلات، اتومبیل‌ها و کشتی‌ها

روش غیرمستقیم: برای ساخت سایر مقاطع فولادی، مانند انواع پروفیل ساختمانی و صنعتی

مهم‌ترین کاربردهای ورق گرم عبارت‌اند از:

1. صنعت ساختمان‌سازی و برج‌سازی، به صورت مستقیم و غیر مستقیم
2. صنايع خودروسازي به منظور استحکام قسمت‌های خاصی از خودرو، مانند محافظ شاسی
3. دیگ بخار و مخازن تحت فشار
4. صنایع کشتی سازی و ساخت انواع زيردريايي
5. نفت و پتروشیمی
6. صنایع حمل و نقل ریلی

انواع ورق گرم:

ورق آهن سیاه بر پایه فولاد و با ترکیبی از برخی عناصر ساخته و عرضه می شود. میزان درصد هر یک از این مواد، خواص مکانیکی ورق مانند مقاومت و انعطاف پذیری را دستخوش تغییر می کند. به عنوان مثال منگنز یکی از عناصر تشکیل دهنده ورق سیاه است. افزایش آن، استحکام و پایداری در برابر فشار را افزایش می دهد. از طرفی در انعطاف پذیری ورق اثر کاهشی دارد.

ورق اسید شویی: ورق‌های سیاه که با استفاده از فرایند نورد گرم تولید می‌شوند، باید فراز و نشیب های متفاوتی را پشت سر بگذارند تا در نهایت، به یک محصول نهایی تبدیل بشوند؛ بخشی از این پروسه، گرمادهی بیش از °C 900 است، بخش دیگر آن عبور از غلتک‌های گوناگون و قسمت‌های بعدی هم مربوط به خنک‌سازی و سایر مراحل این عملیات هستند.

همه این مراحل بر روی هم، باعث بروز آلودگی های کوچك و بزرگی بر روی بدنه ورق های سیاه میشوند؛ یکی از بهترین راه حل ها برای برطرف کردن چنین مشکلی، استفاده از فرآیندی با عنوان اسیدشویی (Pickling) است؛ در طی این عملیات، ورق های سیاه وارد استخری از اسیدکلریدریك می شوند تا آلودگی های سطحی آنها به شکل کامل از بین برود و در پایان، یك ورق یکدست و بدون هیچگونه ناهمواری در سطح، به دست مشتریان می رسد یا به سمت نورد سرد می رود. لازم به ذکر است که به محصولاتی که از این فرآیند خارج میشوند، اصطلاحاً “ورق اسیدشویی” میگویند.

ساخت این ورق در گریدهای ST24 و ST22 انجام می گیرد و برای کشش و نورد مجدد قابل استفاده می باشند. آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی آن ها در جداول زیر نمایش داده شده است.

همچنین در جدول زیر انواع رایج گرید ورق‌های فولادی فوق الذکر بر اساس استانداردهای مختلف آورده شده است.

انواع ورق گرم با استاندارد ST37 و ST52 :

در جدول زیر انواع رایج گرید ورق‌های فولادی فوق الذکر بر اساس استانداردهای مختلف آورده شده است.